Financiële opvoeding is meer dan zakgeld en/of kleedgeld geven

Ik schreef er de dag erop een post over en hier te lezen op mijn instagramaccount en facebook pagina. Ik kreeg er zoveel leuke reacties op dat ik het niet kán laten om er iets uitgebreider op in te gaan. Een post is dan te kort qua tekst, een blog maken is dan een veel beter plan. En zo zit ik op woensdagmorgen met mijn laptop aan de keukentafel. Ik hou van schrijven. Dit is zo’n leuk onderwerp én blijkbaar óók een graag gelezen onderwerp, dat ik het niet laten kan. Ondanks dat ik een weekje vrij heb.

Oke terug naar maandag, we gaan gezellig samen op pad, Jesse en ik. Het begint al met het kiezen van vervoer. We kunnen met de auto gaan en parkeren bij het IJ, of we pakken de trein. Ik kies al vrij snel voor de trein. Parkeren? Amsterdam? Neh….. Instappen, weer uitstappen en het centrum in, klinkt veel fijner.

Jongerendagkaart NS € 7,95

Treinkaartjes reserveren. Wist je dat je kinderen tussen 12 en 18 ook goedkoper kunnen reizen? Na de railrunner (t/m 11 jaar) kunnen zij met een jongerendagkaart vrij reizen voor € 7,95. Voorwaarde: alleen in daluren. Na 9.00 uur instappen en voor 16.00 uur, of na 18.30 uur terug in de trein naar huis. Daarnaast alleen geldig in NS treinen. Nog een dingetje voor ons, want vanaf onze woonwijk moeten we ook een retourtje Zwolle Centraal halen omdat op dat traject een Blauwnet trein rijdt. Keuze: opstappen in Kampen Zuid. Van deur tot deur ook nog sneller, dus hop eerst eventjes die auto in. Zelf heb ik een abonnement die ook voor daluren geldt. Scheelt mij 40%. Ik betaal € 23,16. Samen reizen we dus voor € 31,11 (ipv € 77,20 zonder deze kaarten). Vergeleken met zelf rijden goedkoper dan de benzine-, parkeer- en tramkosten bij elkaar opgeteld.

Aan het einde van de treinreis. Dorst. Gelukkig zijn we bijna in Amsterdam en daar tref je op het Damrak meteen een Jumbo. Het was rond twaalven, dus een broodje ging er ook al wel in. Oke deze Jumbo heeft duidelijk de prijzen aangepast aan al die toeristen die hier langskomen. Een blikje cola € 1,79. Een frikandelbroodje van € 2,29 dat ook Jesse opvalt. “Huh, zo duur hier, hoe kan dat”, ’tis toch de jumbo?” Voor mezelf een simpel bolletje, totaal € 5,27. Als je je bedenkt dat je hiervoor normaal €2,28 betaalt, voel je je toch wat bekocht. Maar oke, een lunchtent is een stuk duurder, dus ach, relativeer ik het gewoon maar weg. Tip: iets doorlopen en je bespaart zo bij een andere super wel die € 3,-.

Tijd om te shoppen

We gaan eerst de New Yorker in. Een winkel met leuke prijsjes. Kwaliteit wat minder, maar we scoren er een t-shirt en trui. Daarna sportwinkel in, sportwinkel uit. Zijn favorieten. Schoenen, trainingspakken etc. Merken die voor hem nog betaalbaar zijn. Een pak van Under Armour € 109,- hoeft hij slechts twee maanden voor te sparen (mét een stukje zakgeld). Er wordt gerekend en gedaan. Met 1 november in zicht, rekent hij zich al rijker dan hij is. Hij krijgt € 50,- kleedgeld en moet sparen om een dergelijk pak aan te schaffen. Ik zie hem denken ‘dan staat er niets meer op de rekening’. Voorschot op zijn kleedgeld van 1 november komt dus ter sprake. Nee, dat gaan we dus niet doen.

Ik wil juist dit signaal als ouder niet afgeven. Het is net zo slecht als dat je als werkgever een voorschot op het loon geeft. En daarbij is het vergelijkbaar met “koop nu, betaal later”. Ik doel dan ook op achteraf betalen via Klarna en Riverty. Je leent dan geld. Als je het geld niet hebt, kun je het niet kopen. Zo simpel is het. Ik leg hem dit ook uit. Wel heeft hij een ander spaarpotje nog. Zijn andere liefde ‘vuurwerk’ waar ook genoeg geld in zit. Die keuze daaruit iets te halen, mag hij zelf maken. Besluit om het niet te doen.

We gaan de winkel uit en besluiten naar winkel ‘Four’ te lopen. Ik weet natuurlijk allang dat we er niets zullen kopen, maar hij wil zo graag deze winkel in het echt zien. Beïnvloed door een klasgenoot die de joggingpakken in alle kleuren van de regenboog heeft. We scoren eerst onderweg nog ‘even’ een leren riem van 20,- bij een outlet store van G-star (koopje!). “Is dit nog steeds het centrum?”. Hij kijkt zijn ogen uit. Veel groter dan bij ons. Ogen twinkelen en hij heeft het duidelijk naar zijn zin. We stoppen nog even bij de Mac voor een kroket- en cheeseburger en een ijskoffie en lopen daarna door. We zijn lekker gezond bezig, maar ach de stappenteller telt hier ook wel door.

Dure merken en de P.C. Hooftstraat

We lopen door een straat naast het Vondelpark, richting de winkel. Vol verwachting klopt zijn, en mijn hart. Ik had me er een voorstelling van gemaakt ondertussen. Een mooie, exclusieve zaak in een groot pand. Een illusie armer toen we voor de deur stonden. Aan de overkant de kids versie. Eerst daar maar langs. We vergapen ons aan doodnormale sweaters van tenminste € 99,-. Een sweater, voor mij niet anders dan eentje die je ook bij een goedkopere zaak koopt. “Die achterkant is gaaf mam”. Ik zie slechts de merknaam, maar hij ziet dat zooooo anders, dus daar hebben we het kort over. “Je krijgt er hier ook een tasje bij, die je op Vinted voor € 30,- kunt verkopen”. Okee….. Zwart met een groen hengsel. Detail….We gaan naar de overkant, de volwassenen maten. Maat xs zou inmiddels kunnen passen.

Ik ben duidelijk niks gewend

Ik schrik. Merken doen mij niet zoveel. Ik ben nauwelijks opgevoed met merken, daar was geen geld voor. Pas toen ik kleedgeld kreeg, kocht ik een Levi broek. Toen een hype, dus ook ik ging erin mee. Met afgeknipt labeltje. Dat wel, maar dan HEB je er wél een. Oke een goedkopere versie, maar dat deerde mij toen niet. Hoe anders is zoonlief. Gek op merken. Van merken waarvan ik -tot die dag- nog nooit het bestaan van afwist. Wat beïnvloeding doet en veroorzaakt, zie ik hier onder mijn neus gebeuren 😳.

Terug in de winkel. Een winkel waar een simpele kindersweater dus tenminste € 99,- kost. Waar jassen van tenminste € 500,- hangen. Waar in iedere hoek een ‘beveiliger’ staat en waar je fijn kunt chillen als je mag wachten op manlief die past. Voor mij iets nieuws. Jesse vond het fantastisch, ik voelde mij er minder prettig. Maar goed. Ik heb me eraan vergaapt, kijk naar de mensen die hier rondlopen en zitten. We zijn zonder iets te kopen de deur uit gelopen. Kijken, kijken, niets kopen. Zo voel ik me en ondertussen vraag ik me echt af welke mensen hier komen kopen. Dat moeten toch wel heel rijke mensen zijn met een goed budget. We lopen het hoekje om de P.C Hooftstraat in.

Snelle jongens met tenminste € 1000,- aan hun lijf

‘Mam!’ Zag je die jongens, allemaal zo’n jas aan. Ik zeg nee, en ik zie het ook ECHT niet. Maar ben verbaasd over alle merken die hij zonder blikken of blozen opnoemt van alle voorbijgangers. Ik let alleen maar op de omgeving. De straat viel mij tegen. Veel werk aan de weg. Geen duur geparkeerde auto’s. Geen één signaal dat mij triggert dat ik in een dure winkelstraat loop. Is dit het nou? Heeft iedereen het hier over een exclusieve winkelstraat? Een illusie armer.

Terug richting Kalverstraat. Onderweg zie ik opeens al die tasjes met groene hengsels. Ah zo werkt het dus! Ik denk aan mijn zwangerschap. Als je weet dat je zwanger bent, zie je ook ineens overal zwangeren rondlopen. Daarstraks nog een aanname, nu een detail door het effect.

Onze volgende winkel. Collector items van Nikes. Schoenen van minstens € 400,- zijn hier normaal. Stuk voor stuk verpakt met doorzichtig folie. Ik vind het er niet uitzien, maar ja met zulke dure schoenen op de stelling, wil je natuurlijk niet dat ze vies worden. We kijken nog of ze hier de “supreme” hebben. Ja hoor…. ‘Slechts’ € 285,-. De schoenen die hij zo graag wilde, maar waarvan de prijs met de dag stijgt. Twee maanden terug nog € 185, -. Dat betekende zelf € 135,- betalen, want wij betalen max de helft van de schoenen mee tot een max van € 50,-. Keuzes maken, nadenken, bewustwording. Uiteindelijk kiezen voor schoenen van € 110,-. Dit is wat kleedgeld met een kind doet. Leergeld en bewuste keuzes leren maken. Daar kun je niet vroeg genoeg mee beginnen.

Ik krijg te weinig kleedgeld

Maar dan eenmaal buiten valt de zin “mam, met mijn kleedgeld kan ik dat nooit kopen”. We praten al wandelend verder. Over waarde van producten. Waarde dat je zelf aan iets geeft en wat voor iedereen anders is. Over beïnvloeding van buitenaf. Of hij zich meer waard zou voelen als hij op dure Nikes of in een Parajumper jas loopt. Over kleedgeld. Zakgeld. Een baantje nemen. Over vrienden die in zijn ogen alles krijgen. Over ouders die naast € 100,- kleedgeld toch ook nog € 200,- bijdragen. Hij vindt dit niet eerlijk. Een lastig gesprek met daarin mijn gedachten hierover. Over dat liefde niet zit in het geven van veel geld en dure spullen. Over liefde en geluk, normen en waarden en waarom wij die belangrijk vinden.

Financiële opvoeding begint hier

Ik ben me er bewust van dat hier én ook al jaren terug de grondslag ligt en begonnen is van hoe hij zelf later met zijn geld zal omgaan. Overtuigingen krijg je als kind mee door de normen en waarden die ouders hanteren rondom geld. Hoe jij bent als ouder, neemt je kind over. Onbedoeld, onbewust. Gewoontes die het kind opslaat in zijn, of haar brein. Waar je als ouder verantwoordelijk voor bent. En ook dan ben ik gewoon ook maar die moeder die haar best doet in de financiële opvoeding.

Juist ik wéét en zie het als budgetcoach als geen ander. Ik zie de gevolgen dagelijks in mijn praktijk. Zo vaak. Jongeren die niet met geld kunnen omgaan. Niet kunnen sparen, omdat ze vast zitten in denkwijzen waar ze eigenlijk niks aan kunnen doen, maar aan wie ik tijdens de intake al aangeef. Je hebt altijd de keuze om het anders te doen dan je ouders. Jij bent niet je vader, of moeder. Je bent de persoon die je bent en als volwassene maak jij eigen financiële keuzes en daar ben alleen jij verantwoordelijk voor. Niet je ouders. Natuurlijk is het zuur te horen, te weten dat de oorsprong in je financiële opvoeding zit. maar dat koppelen we los. Jij wilt het anders gaan doen en daar ga je voor.

Preventie van financiele problemen begint bij jou als ouder

Voor mij is het een extra uitdaging. Ik struggle zelf ook wel eens. Mijn kinderen hebben niet het financiële leven dat ik vroeger had. Ook al hebben wij het financieel nu goed, geef ik ze meer dan dat ik zelf kreeg. Diep van binnen ben ik weinig veranderd en doe ik nog steeds niet mee aan de ratrace waarin jongeren belanden. Daar ligt voor mij een rol, een taak. En of wij het als ouders goed hebben gedaan, zal ook voor ons pas over een jaar of tien, vijftien pas duidelijk worden. We doen als ouders allemaal maar wat. Met de beste intenties. Maar ik geloof er zeker in, open en eerlijk te zijn over geld binnen je gezin, grenzen te stellen in wat kan en zeker zak- en kleedgeld als leergeld mee te geven.

Onbetaalbare dag

Aan het einde van de middag aten we nog wat bij de bij de HEMA. Al met waren bij elkaar ‘slechts’ € 120,- kwijt. Maar de lessen van deze dag waren onbetaalbaar. Voor hem, maar ook zeker voor mij als ouder. Lessen die je van tevoren totaal niet bedenkt, maar die in iedere dag zitten.

Ongemerkt blijkt later, want de zin “Mam, ik vond het echt een superleuke dag!” besluit mij meteen te zeggen dat we dit vaker gaan doen. Naast dat het super gezellig is om één op één met je kind op pad te gaan, is voor mij maar weer duidelijk geworden dat financiële opvoeding niet alleen maar gaat over zakgeld, of kleedgeld geven. Financiele opvoeding is zoveel meer dan dat ❤️

Vragen over financiële opvoeding?

Vragen naar aanleiding van dit blog? Stel ze gerust. Meer lezen over financiële opvoeding? Over zakgeld? Over start kleedgeld? Eerder, in 2021 schreef ik hierover het blog Jippie ik ga naar de brugklas. Zak- en kleedgeld please met daarin een kleedgeldcontract. Ook schreef ik in 2020 Help mijn kind wil op zichzelf gaan wonen. Is hij daar wel klaar voor? In dit laatste blog vind je ook een stappenplan met daarin zes stappen welke je gedurende de kind- en pubertijd kunt ondernemen als ouder. Dit stappenplan vind je alsnog hieronder